Stanford "Hapishane" Deneyi, en ünlü psikolojik deneylerden biridir ve bir medeniyet dokunuşunun tüm insanlar üzerinde ne kadar yanıltıcı olduğunu gösterir. 1971'de gerçekleşti, ancak sonuçları hala tartışmaya neden oluyor.
Talimatlar
Aşama 1
1971'de psikolog Philip Zimbardo, gönüllüleri günde 15 dolara psikolojik bir araştırmaya katılmaya davet eden gazetelere ilanlar verdi. 24 erkekten oluşan grup toplandıktan sonra, gönüllüler rastgele iki alt gruba ayrıldı: "gardiyanlar" ve "mahkumlar". "Hapishanenin" rolü, Stanford Üniversitesi psikoloji bölümünün bodrumları tarafından oynandı.
Adım 2
Deneyin temel amacı, insan davranışının özelliklerini, dayatılan roller ve özgürlük kısıtlamaları koşullarında netleştirmekti. Deneyin yazarı belirli bir çevre oluşturmaya özen gösterdi: gardiyanlara tahta sopalar, koyu renkli gözlükler, kamuflaj elbiseleri verildi ve mahkumlara büyük boy elbiseler ve lastik terlikler giymeye zorlandı.
Aşama 3
Gardiyanlara herhangi bir özel görev verilmedi, sadece herhangi bir şiddeti dışlamaları istendi ve asıl görev "hapishane" binalarının düzenli turları olarak adlandırıldı. Ayrıca gardiyanlar, mahkûmların umutsuz ve korkulu hissetmelerine yardımcı olmak zorundaydı.
4. Adım
Daha fazla özgünlük için, mahkum rolünü üstlenen katılımcılar, uydurma suçlamalarla uyarılmadan tutuklandı, parmak izi alındı ve fotoğraflandı ve bu gerçek polis tarafından yapıldı: Philip Zimbardo, polis departmanı başkanıyla aynı fikirdeydi.
Adım 5
Deneyin yazarı, çalışmanın şaşırtıcı derecede hızlı bir şekilde kontrolden çıktığını belirtiyor: ikinci gün mahkumlar, gardiyanlar tarafından vahşice bastırılan bir isyan çıkardı. Deneydeki tüm katılımcılar eğitimli insanlar, orta sınıfın temsilcileri olmasına rağmen, gerçekten sadist eğilimler göstermeye başladılar: gardiyanlar mahkumları egzersiz yapmaya zorladı, hücre hapsine kilitledi, uyumalarına veya duş almalarına izin vermedi. Her yoklama bir dizi zorbalığa dönüştü.
6. Adım
Çalışmanın tasarlandığı iki hafta yerine, deney sadece altı gün sürdü ve ardından kısaltılması gerekiyordu. Bununla birlikte, bu kadar kısa bir sürede bile, birçok önemli sonuca varıldı. Deney, durumun ve bağlamın bir kişinin davranışını ne kadar güçlü bir şekilde etkileyebileceğini, kişiliğini, ahlaki ve etik tutumlarını değiştirebileceğini gösterdi. Zimbardo'nun araştırmasının sonuçları Amerikan Adalet Bakanlığı'na sunuldu. 2004 yılında Abu Ghraib hapishanesindeki işkence skandalı sırasında Zimbardo, sadist bir gardiyana karşı davada uzman olarak görev yaptı.
